کارتن‌های بزرگ معمولاً برای حمل لوازم‌خانگی در اسباب‌کشی، محافظت از وسایل در مغازه‌ها و کارخانه‌ها و آسان کردن فرایند حمل‌ونقل و موارد بسیار دیگری کاربرد دارند. کارتن‌های کوچک‌تر در صنعت پست، مواد غذایی، حمل وسایل کوچک، داروسازی و… استفاده می‌شوند. تمامی انواع کارتن‌ها فارغ از ابعاد و میزان مقاومت، از کاغذ ساخته می‌شوند. هر ورق کاغذی ویژگی‌های متمایزی دارد که باعث می‌شود، خاصیت و کاربرد نهایی کارتن ساخته شده از آنها تغییر کند. در این مقاله به معرفی کاغذهای پرکاربرد صنعت کارتنسازی پرداخته و انواع این کاغذها، ویژگی‌های هر کدام و نوع کارتن‌های تولید شده با آنها را معرفی می‌کنیم.
کارتن‌های کاغذی چگونه ساخته می‌شوند؟
چرخه تولید کارتن، با خمیر کردن کاغذ آغاز می‌شود. کارخانه‌های کارتنسازی معمولاً از خمیر بازیافتی (جعبه‌های قدیمی و کاغذها) و ورق‌های کاغذی استفاده می‌کنند. اگرچه تمامی کارتن‌ها فرایند ساخت آسان و یکسانی دارند، اما مواد اولیه آنها، دلیل تفاوت کاربرد آنها است. به طور مثال کارتن مورد استفاده در صنعت مواد غذایی با کارتن‌های پست معمولی ساختاری کاملاً متفاوت دارند. کارتن صنعت نوشیدنی و مواد غذایی باید فاقد مواد مضر و افزودنی باشد. برای تولید کارتن‌های معمولی مراحل زیر طی می‌شود:
- خمیر کاغذ به داخل پالپر ریخته می‌شود که مانند یک ماشین لباسشویی بزرگ عمل می‌کند.
- مواد غیر کاغذی مانند پلاستیک، شیشه و فلزات از طریق یک سری فرایندهای تمیزکاری و غربالگری حذف می‌شوند.
- الیاف کاغذ روی صفحه‌ای با حرکت سریع پمپ می‌شوند تا کاغذ و تخته تشکیل شود.
- رطوبت کاغذها خشک می‌شود و سپس به شکل رول‌های بزرگ پیچیده یا به‌صورت ورق برش داده می‌شوند.
- ورق‌های کاغذ به هم دیگر چسبانده می‌شوند و بدنه کارتن ایجاد می‌شود.
- سپس روی بدنه لیبل و آرم چاپ می‌شود.
- بعد از چاپ، دستگاه مخصوص کارتن را در ابعاد مورد نیاز برش می‌دهد.
- کناره‌های کارتن با چسب به هم وصل می‌شود و محصول نهایی تولید می‌گردد.
معرفی کاغذهای پرکاربرد صنعت کارتنسازی
1- کاغذ قیری
این کاغذ همان‌طور که از نامش مشخص است، دارای قیر و مشتقات آن است. در کاغذ قیری (Asphalt paper)، یک‌لایه آسفالت بین دو لایه کاغذ قرار می‌گیرد. این کاغذ ضد آب است و فقط به حد کمی بخار آب در آن نفوذ می‌کند. این محصول برای بسته‌بندی کالاهایی که مستعد خوردگی هستند، استفاده می‌شود. البته کاغذ قیری صرفاً ضد آب است و نباید برای محصولاتی که دارای بخار هستند، استفاده شود. کاربرد این کاغذ ناچیز است.
2- کاغذ کرافت
کاغذها و مقواهای کرافت (Kraft paper) در طی فرایند کرافت ساخته می‌شوند. مانند سایر روش‌های تولید کاغذ، این فرایند شامل تبدیل شیمیایی چوب به خمیر چوب است. چوب از لیگنین و سلولز تشکیل می‌شود، در فرایند کرافت لیگنین جدا می‌شود و نهایتاً یک خمیر چوب جامد به دست می‌آید.
مقوا و کاغذ کرافت به دلیل مقدار کم لیگنین و نسبت گوگرد بالا، قوی است. از طرفی برعکس کاغذهای تحریر، به شکل گسترده سفید نمی‌شود، در نتیجه استحکام بالا و هزینه کم‌تری دارد. کاغذ کرافت ارزان یکی از انتخاب‌های اصلی برای صنعت بسته‌بندی و کارتنسازی است. از کرافت به‌عنوان لایه داخلی و بیرونی انواع فلوتینگ، مقوا و… استفاده می‌شود.
3- کاغذ ضد آب
طبق تعریف، کاغذهای ضد آب (Wet strength paper)، کاغذهایی هستند که در هنگام خیس شدن ازهم‌پاشیده نمی‌شوند. به‌عنوان‌مثال کاغذهایی که در بسته‌بندی لیبل نوشیدنی‌ها استفاده می‌شوند از این نوع هستند. کاغذ ضد آب، در بعضی گونی‌ها و کیسه‌ها، به‌منظور بهبود مقاومت آنها در برابر آب و بخار آب استفاده می‌شود. این نوع کاغذ در ساخت کارتن و جعبه‌های مناسب مواد غذایی و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.
4- کاغذ پارچمنت
کاغذ پارچمنت (Parchment paper) علاوه بر مقاومت در برابر رطوبت، ماهیتی کاملاً روغنی دارد؛ بنابراین عمدتاً برای بسته‌بندی محصولات چرب و روغنی یا حساس به چربی استفاده می‌شود. این محصول یک کامپوزیت مبتنی بر سلولز است و ساختار آن برای ایجاد خواصی مانند عدم چسبندگی، مقاومت در برابر چربی و رطوبت، پردازش می‌گردد. معمولاً در پخت به‌عنوان یک سطح یکبار مصرف نچسب و مقاوم در برابر چربی استفاده می‌شود. این کاغذ مناسب ساخت کارتن‌های مواد غذایی چرب و روغنی است.
5- ورق نئوپان
نئوپان (schrenz) نوعی کاغذ فیبر ضخیم از کاغذ بازیافتی است، البته می‌توان آن را با خاک‌اره و مواد دیگری نیز تهیه کرد. از ورق نئوپان، با عنوان‌های تخته خرده چوب یا مقوا یاد می‌شود. اساساً تخته نئوپان با برداشتن تکه‌های کاغذ بازیافتی، تشکیل لایه‌ها و چسباندن لایه‌ها به یکدیگر ساخته می‌شود. یک چسب با حرارت و فشار اعمال می‌شود تا اطمینان حاصل شود که مواد به شکل یک محصول منسجم کنار هم می‌مانند. سطح این ورق کاملاً سفت و صاف است.
نئوپان شباهت زیادی به مقوا دارد، در واقع یک نوع مقوای کارتنسازی است. کاغذ نئوپان مانند لاینر، جایگزین لایه‌های بیرونی یا میانی فلوت، در تولید ورق کارتن است. محتوای فیبر بازیافتی این ورق نسبتاً زیاد است.
6- کاغذ تست لاینر
تست لاینر (Testliner) از ترکیب کاغذ لاینر با مواد و رنگ ساخته می‌شود و در مقایسه با آن، مقاومت کششی بالاتری دارد. این کاغذ معمولاً برای لایه داخلی و خارجی کارتن‌های کاغذی استفاده می‌شود. انواع تست لاینرها با افزودن درصدهای متفاوتی از چسب، نشاسته و رنگ، ایجاد می‌شوند. به همین دلیل، تست لاینرهای بازار ویژگی‌ها و مقاومت‌های متفاوتی دارند.
استفاده از کاغذ تست لاینر در ساخت بسته‌بندی کارتن‌های مواد غذایی، کالاهای مصرفی بادوام و سینی‌های مقوایی و… رایج است. البته این کاغذ اندازه کرافت محکم نیست، اما ارزان‌تر و بازیافتی است. تست لاینر کاغذی دولایه است که یک سطح آن صاف و روشن است. کاغذ لاینر ساختاری شبیه تست لاینر دارد و مانند آن در صنعت کارتنسازی استفاده می‌شود. برای آشنایی بیشتر با آن می‌توانید مقاله کاغذ لاینر چیست را بخوانید.
7- کاغذ VCI
کاغذ VCI (کوتاه شده Volatile Corrosion Inhibitor) یکی از مشتقات کاغذ کرافت است که در برابر خوردگی مقاوم است. برای بسته‌بندی بعضی از مواد شیمیایی، بهداشتی، آرایشی و فلزی نمی‌توان از یک کارتن معمولی استفاده کرد و تنها راه‌حل موجود استفاده از مواد مقاوم و ضد خوردگی است. این کاغذ معمولاً در لایه‌های داخلی کارتن و جعبه‌ها قرار می‌گیرد و مانند یک‌لایه محافظ عمل می‌کند.
8- کاغذ فلوتینگ
کاغذ فلوتینگ (Flute Paper) یا موج‌دار به‌عنوان لایه میانی در کارتن و جعبه استفاده می‌شود. مانند لاینر و تست لاینر، مواد اولیه این محصول از خمیرکاغذ است. فلوتینگ به علت مقاومت بالا در برابر ضربه، قیمت ارزان، فرایند پردازش آسان، محبوب و پرکاربرد است. مثلاً در کارتن‌های سه‌لایه، یک لایه کاغذ فلوت بین دو کاغذ لاینر یا تست لاینر قرار می‌گیرد.
در پایان
تلاش کردیم تا تمامی “کاغذهای پرکاربرد صنعت کارتنسازی” را در این مقاله پوشش دهیم. به نظر شما جای کدام کاغذها در لیست بالا خالی است؟ اگر تجربه استفاده از این کاغذها یا محصولات مشابه دارید، در قسمت نظرات برای ما بنویسید.
