بدون شک همه مردم با ماده طبیعی که در ساخت کاغذ به کار می‌رود، آشنا هستند. چوب تنه درخت اصلی‌ترین ماده تشکیل دهنده خمیر کاغذ است، ولی آیا می‌دانید به غیر از چوب از چه موادی می‌توان کاغذ تهیه کرد؟ برخلاف تصور بسیاری از مردم، علاوه بر تنه درختان از چندین نوع الیاف گیاهی دیگر، مواد شیمیایی، منسوجات بازیافتی و… هم می‌توان کاغذ تهیه کرد.
کاغذهای تولید شده با مواد اولیه مختلف، ویژگی‌ها و مشخصات متفاوتی دارند. به همین دلیل هنگام ثبت سفارش و خرید کاغذ در تناژ بالا باید به نوع مواد تشکیل دهنده کاغذ توجه کنید. این موضوع حتی بر قیمت کاغذ هم تاثیرگذار است. در ادامه مطلب به بررسی جزئیات بیشتری از مواد اولیه تشکیل دهنده کاغذ می‌پردازیم.
لیست بهترین انواع مواد اولیه برای تولید کاغذ
کاغذهای تولید شده با هر نوع ویژگی و مشخصاتی، در صنایع و حوزه‌های مختلف کاربرد دارند. صنایع چاپ و بسته‌بندی، حوزه‌های هنری و نقاشی، تحریر، عکاسی و… از جمله مهم‌ترین زمینه‌های استفاده از کاغذ هستند. نوع مواد اولیه کاغذ به صورت مستقیم بر کیفیت، مشخصات و ویژگی‌های کاغذ موثر است.
امروزه علاوه بر چوب درختان از مواد دیگری هم برای تولید کاغذ استفاده می‌شود. به طور کلی مواد اولیه کاغذ در دو دسته چوبی و غیر چوبی قرار می‌گیرند. برای اطلاع دقیق از پاسخ سوال، به غیر از چوب از چه موادی می‌توان کاغذ تهیه کرد؟ با ما در ادامه مطلب همراه باشید:
1_ چوب درختان
اصلی‌ترین ماده تشکیل دهنده خمیر کاغذ، چوب درختان است. در حال حاضر از چوب درختان مختلفی برای تهیه کاغذ استفاده می‌شوند. تعدادی از درختان با چوب نرم و سخت به واسطه ویژگی‌ها و مشخصاتی مهمی که دارند، برای تولید کاغذ انتخاب می‌شوند. کاج، صنوبر، افرا، بامبو، راش، بلوط و… از جمله مهم‌ترین درختان مناسب برای تهیه خمیر کاغذ هستند.
خمیر تولید شده با چوب هر یک از این درختان، ویژگی‌های مختص به خود را دارند. برای مثال کاغذهای تولید شده از چوب برخی درختان، استحکام بیشتر، رنگ روشن‌تر و مقاومت بالاتری نسبت به رطوبت دارند. در حالی که استفاده از چوب تعداد دیگری از درختان باعث تولید کاغذهایی نسبتا انعطاف‌پذیر می‌شود.
2_ ضایعات کشاورزی
در صنعت تولید کاغذ علاوه بر چوب درختان، ضایعات کشاورزی هم برای تهیه خمیر کاغذ کاربرد دارند. متاسفانه در برخی از مناطق ایران و سایر کشورها، حجم بسیار زیادی از ضایعات کشاورزی بدون استفاده رها می‌شوند. در حالی که می‌توان از پسماندهای کشت گندم (کاه)، برنج، پنبه، نیشکر (باگاس) و… برای تولید کاغذ استفاده کرد. به این ترتیب نه تنها حجم زباله‌های کشاورزی کاهش می‌یابد، بلکه میزان قطع درختان نیز کمتر شده و از محیط زیست محافظت می‌شود.
3_ سنگ آهک
یکی از منحصر به فردترین کاغذهای تولید شده، کاغذ سنگی است. برای تولید این محصول ویژه که با نام‌هایی مانند کاغذ آهک یا کاغذ معدنی هم شناخته می‌شود، هیچ نوع چوب یا پسماند کشاورزی کاربرد ندارد. باتوجه به اینکه برای تولید کاغذ سنگی از سنگ استفاده می‌شود، بازگشت آن به طبیعت آسان‌تر است.
مقاومت بالا در برابر رطوبت، مواد اسیدی، روغن، کشش و پارگی مهم‌ترین ویژگی‌های کاغذ معدنی هستند. رنگ‌های چاپ شده بر روی کاغذ سنگی هم جلوه‌ای خاص داشته و این موضوع در صنعت چاپ و بسته‌بندی مورد توجه قرار می‌گیرد. تولید کاغذ سنگی با استفاده از سنگ آهک یا همان پودر کربنات کلسیم یک مزیت مهم دیگر هم دارد. صرفه جویی در مصرف آب، برق و کاهش قطع درختان نتایج قابل تأمل تولید کاغذ معدنی هستند.
4_ الیاف گیاهان
در لیست انواع ماده طبیعی که در ساخت کاغذ به کار می‌رود، الیاف گیاهی جایگاه ویژه‌ای دارد. امروزه برای کاهش میزان قطع درختان، از الیاف گیاهان نیز برای تولید کاغذ استفاده می‌شود. الیاف گیاهانی مانند نیشکر، پنبه، اکالیپتوس و… یک انتخاب مناسب برای تولید خمیر کاغذ هستند. البته ویژگی‌ها و مشخصات کاغذهای تولید شده با هر نوع ماده اولیه‌ای با یکدیگر متفاوت است.
5_ منسوجات بازیافتی
همانطور که گفتیم مواد اصلی تشکیل دهنده خمیر کاغذ در دسته‌های مواد چوبی و غیر چوبی قرار می‌گیرند. به عنوان یکی از مواد غیر چوبی مناسب برای تولید خمیر کاغذ می‌توانیم به منسوجات بازیافتی اشاره کنیم. لباس، نخ، پارچه، دور ریز کارخانه‌های نساجی و حتی تورهای ماهیگیری از جمله بهترین منسوجات بازیافتی برای تولید خمیر کاغذ هستند. این موضوع به کاهش میزان تولید زباله و قطع بی‌رویه درختان در سطح جهانی کمک می‌کند.
جدول مقایسه بهترین مواد برای تولید کاغذ
تولید کاغذ با استفاده از مواد اولیه مختلف، مزایا و معایب گسترده‌ای به همراه دارد. در ادامه مطلب این موضوع را در قالب یک جدول بررسی می‌کنیم:
| تولید یک تن کاغذ | تولید با استفاده از چوب درختان | تولید با استفاده از مواد بازیافتی | تولید با استفاده از سنگ آهک |
| میزان استفاده از چوب درختان | 20 درصد | 4 درصد | 0 |
| میزان تولید زباله | 0 | 20 تن | 0 |
| میزان مصرف آب | 16000 گالن | 4000 گالن | 0 |
| سفید کننده | بله | بله | خیر |
| میزان مصرف سنگ | 20-30 درصد | 20-30 درصد | 80 درصد |
| میزان مصرف انرژی | 52 میلیون BTU | 40 میلیون BTU | 25 میلیون BTU |
لیست مواد اولیه برای تولید کاغذ
در فرآیند تولید کاغذ علاوه بر چوب درختان، پسماند کشاورزی، سنگ آهک، منسوجات بازیافتی و… چند ماده دیگر هم کاربرد دارند. این مواد برای تغییر ویژگی‌های کاغذ مانند رنگ و استحکام به خمیر کاغذ اضافه می‌شوند. از جمله مهم‌ترین مواد کارآمد برای تولید کاغذ می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
1_ کلر
برای تغییر رنگ خمیر کاغذ یا همان رنگ‌بری از کلر استفاده می‌شود. افزودن کلر یا ترکیبات حاوی کلر مانند دی اکسید کلر به خمیر کاغذ به سفید شدن محصول نهایی کمک می‌کند. البته استفاده از کلر و ترکیبات آن برای سلامت و پایداری محیط زیست مضر است. به همین علت در صنعت تولید کاغذ ترکیبات دیگری مانند هیدروژن پراکسید، اوزون و هیدروژن هم برای رنگ بری خمیر کاغذ کاربرد دارند.
2_ گچ
آیا می‌دانید برای افزایش شفافیت کاغذ، مات شدن، صافی و یکنواختی بیشتر از گچ استفاده می‌شود؟ گچ یا همان کربنات کلسیم و همچنین خاک چینی به عنوان یک ترکیب پرکننده به ایجاد ویژگی‌های نامبرده در کاغذ کمک می‌کنند.
3_ نشاسته
در فرآیند تولید کاغذ برای افزایش میزان مقاومت کاغذ از نشاسته استفاده می‌شود. افزودن نشاسته به خمیر کاغذ، مقاومت محصول نهایی را تا 99 درصد افزایش می‌دهد. مواد اصلی تشکیل دهنده خمیر کاغذ دارای الیاف آنیونی هستند. بنابراین برای ایجاد پیوندهای محکم بین مولکول‌های خمیر کاغذ باید از ترکیبات کاتیونی هم استفاده شود. الیاف نشاسته از نوع کاتیونی بوده و به افزایش مقاومت و استحکام کاغذ کمک می‌کنند. افزایش مقاومت در برابر پارگی، تا خوردن، آب و همچنین رنگ‌پذیری بهتر، برخی از مزایای استفاده از نشاسته در تولید کاغذ هستند.
4_ پلاستیک
اضافه کردن پلاستیک به خمیر کاغذ باعث افزایش میزان مقاومت کاغذ در برابر آب می‌شود. البته میزان استفاده از پلاستیک در تولید خمیر کاغذ بسیار کم است. افزایش میزان شفافیت، تنظیم سایه و رنگ هم نتیجه اضافه کردن پلاستیک به ترکیب خمیر کاغذ هستند. پلاستیک را می‌توانیم یکی از مواد غیر الیافی و عمل آور خمیر کاغذ در نظر بگیریم.
5_ رنگ
چندین سال است که در کنار کاغذهای کاهی و سفید، مدل‌های رنگی هم تولید می‌شوند. برای تولید کاغذ رنگی از رنگ‌های مختلف استفاده شده و این موضوع محدودیت خاصی ندارد. تولید کاغذ رنگی برای صنعت چاپ و بسته‌بندی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. با ثبت سفارش در کارخانه‌های معتبر، می‌توانید بهترین کاغذها را با ویژگی‌های متنوع و دلخواه دریافت کنید.
با توجه به اهمیت مواد اولیه در فرآیند تولید کاغذ، به‌ویژه در زمینه بازیافت و استفاده مجدد از منابع، نقش شرکت‌هایی که در این حوزه فعالیت دارند، بسیار کلیدی است. شرکت کاغذ پاپیروس کاوه با تمرکز بر تولید انواع کاغذهای بازیافتی، سهم مؤثری در چرخه تأمین پایدار این صنعت ایفا می‌کند. فعالان حوزه چاپ و بسته‌بندی می‌توانند برای ثبت سفارش یا دریافت اطلاعات بیشتر با واحد فروش شرکت در تماس باشند.
